Από τον Γιώργο Τραπεζανίδη
Ο Γιώργος Τραπεζανίδης ανταποκρίνεται στο κάλεσμα του Γιάννη Γιαννούλη και θυμάται μια από τις πιο περιπετειώδεις αποστολές με ομάδα της Θεσσαλονίκης στο εξωτερικό
Το μπάσκετ της Θεσσαλονίκης είχε την τιμητική του στην δεκαετία 1987-1996. Οι ομάδες της πόλης διεύρυναν τους ορίζοντες τους, συμμετέχοντας διαρκώς (και με πρωταγωνιστικό ρόλο τις περισσότερες χρονιές) στις διοργανώσεις της ΦΙΜΠΑ. Η εμπειρία ήταν μοναδική. Για όλους. Και για τους δημοσιογράφους, φυσικά, που έζησαν μοναδικές στιγμές στο ίδιο το χρονικό διάστημα με αξέχαστες βραδιές, μεγάλες νίκες των ομάδων και ιστορικές διακρίσεις.
Η ιστορία που ακολουθεί δεν τελειώνει με την κατάκτηση ενός τροπαίου. Αφορά ένα παιχνίδι που ενώ έμοιαζε με συμβατική υποχρέωση (για όλους…) αποδείχθηκε μια άνευ προηγουμένου περιπέτεια (για όλους…).
Η ΕΤ2 προγραμμάτισε να το δείξει απευθείας, παραμονές εθνικής επετείου και σε μένα ανατέθηκε η αποστολή-περιγραφή ενός αγώνα που ανήκε στον 3ο προκριματικό γύρο του Κυπέλλου Κόρατς 1993-94.
Αντίπαλος του ΠΑΟΚ μια ομάδα από την Ρωσία, κάποια Στρόιτελ Σαμάρα.
26 Οκτωβρίου 1993. Η Θεσσαλονίκη γιορτάζει για τον προστάτη της Άγιο Δημήτριο και η αποστολή της ομάδας μπάσκετ του Δικεφάλου συγκεντρώνεται στο αεροδρόμιο της πόλης για το πρώτο ευρωπαϊκό ταξίδι της χρονιάς. Προπονητής Ίβκοβιτς, παίκτες Πρέλεβιτς, Κόρφας, Μπουντούρης, Γαλακτερός, Ρεντζιάς, Σάβιτς, Μπέρι κ.α.
Η αναχώρηση συμπίπτει χρονικά με την άφιξη του Προέδρου της Δημοκρατίας για τους εορτασμούς στην πόλη και ο στρατευμένος (με ειδικότητα: οδηγός) Παναγιώτης Χορόζογλου, ρεπόρτερ της εφημερίδας «Σπορ του Βορρά» αρκείται στο να χαιρετήσει μέλη της αποστολής και συναδέλφους δημοσιογράφους. Θα ήθελε πολύ να ακολουθήσει αλλά οι υποχρεώσεις στην πατρίδα…
- “Χαμόγελα στην αναχώρηση της αποστολής με το πρώην κυβερνητικό αεροπλάνο των 45 θέσεων και τα… κουρτινάκια στα παράθυρά του. Γιάννης Βοϊτσίδης και Ντίνος Καραμητρούσης στην προτελευταία σειρά, Βαγγέλης Ιωάννου και Γιώργος Τραπεζανίδης πίσω, ενώ δεξιά διακρίνεται ο αείμνηστος Κώστας Σαμαράς, γιατρός της ομάδας και διερμηνέας για όλους σε εκείνο το ταξίδι στην Ρωσία“.
Η πρώτη έκπληξη έχει να κάνει με το αεροπλάνο της πτήσης τσάρτερ για την άγνωστη στους περισσότερους εξ ημών πόλη Σαμάρα (1.065 χλμ. νοτιοανατολικά της Μόσχας!). Μικρό αεροπλάνο, με 50 θέσεις περίπου. «Περίεργο» ως προς την διαρρύθμισή του. Με… καναπέδες και τραπεζάκια στο κέντρο του και ανά δύο καθίσματα μπροστά-πίσω. Και κουρτινάκια στα παράθυρα!
Απόσταση Θεσσαλονίκη-Σαμάρα: 2.493 χλμ.! Διάρκεια πτήσης: 3 ώρες (με ρωσικό πλήρωμα και κάτι «παρενέργειες» που διαπίστωσε πρώτος ο Απ. Οικονομίδης, ο οποίος καθόταν πολύ μπροστά). Η άφιξη στο ρωσικό αεροδρόμιο προκαλεί νέα, ακόμη μεγαλύτερη, έκπληξη. Χιονίζει! Οκτώβριο μήνα, από τους 18ο C της Θεσσαλονίκης στους 2ο C της Σαμάρα. Τέλεια…
Αρκετοί πιάνονται απροετοίμαστοι, ανάμεσα τους κι εγώ (με το πουκαμισάκι…). Θυμάμαι ακόμη και σήμερα το μπουφάν που μου έδωσε ο Νίκος ο Μπουντούρης για να προφυλαχτώ προσωρινά από το κρύο.
Επόμενη διαπίστωση: δεν υπάρχει ψυχή! Δεν υπάρχουν αεροπλάνα, δεν υπάρχουν μηχανήματα, δεν υπάρχουν επιβάτες. Τίποτα. Ή μάλλον μόνο άδειες, παγωμένες (μεταφορικά και κυριολεκτικά) αίθουσες. Λίγο αργότερα επιβεβαιώνεται πως η πτήση τσάρτερ από Θεσσαλονίκη είναι η μοναδική της ημέρας!
Ο έλεγχος γίνεται με συνοπτικές διαδικασίες από δύο βαριεστημένους υπαλλήλους και ολοκληρώνεται στα γρήγορα. Άνθρωποι της ρωσικής ομάδας μαζί με έναν δημοσιογράφο(!) υποδέχονται την αποστολή του ΠΑΟΚ και όλοι μαζί μπαίνουν στο φανερά «ταλαιπωρημένο» λεωφορείο, ένα μοντέλο του ’60. Εκεί μαθαίνουν ότι η πόλη απέχει περισσότερα από 70 χλμ. αλλά όσο ταξιδεύουν οδικώς έχουν την αίσθηση πως η απόσταση από το αεροδρόμιο είναι… 170 χλμ.
Οι συνθήκες Σιβηρίας παραμένουν κι εντός του λεωφορείου. Ο Γουόλτερ Μπέρι, εδώ και ώρα, κοιτάζει αποσβολωμένος. Κάτι προσπαθεί να πει, κάτι να σχολιάσει, αλλά εκείνο που προκαλεί ενδιαφέρον είναι το φοβισμένο βλέμμα του. Συν τοις άλλοις δείχνει ότι κρυώνει. Πολύ…
Η αποστολή φτάνει στο κατάλυμα που θα την φιλοξενήσει για την επόμενη… μιάμιση μέρα (έχει αποφασιστεί να επιστρέψει Θεσσαλονίκη αμέσως μετά το παιχνίδι). Ξενοδοχείο; Όχι ακριβώς. Πανσιόν; Ούτε. Πανδοχείο; Ίσως..
Στην κεντρική αίθουσα δεν υπάρχει ρεσεψιόν! Πάνω σε ένα τραπέζι είναι αραδιασμένα κλειδιά δωματίων. Κάποιος εξηγεί ότι προορίζονται για την ελληνική αποστολή. «Μοιραστείτε τα όπως θέλετε…» προσθέτει και εξαφανίζεται! Ο Μιχάλης Ανδρεάδης από την ΚΑΕ και ο έφορος της ομάδας, Άγγελος Μιχόπουλος αναλαμβάνουν δράση. Με τα πολλά, τα μέλη της αποστολής ανεβαίνουν στον δεύτερο όροφο, που καταλαμβάνεται εξ ολοκλήρου από τον ΠΑΟΚ. Μαζί τους και δύο γιγαντόσωμοι τύποι, «κρατική ασφάλεια» λένε. Όμως, τα απρόοπτα δεν έχουν τέλος. Μπαίνοντας στο δωμάτιο μαζί με τον συνάδελφο Βαγγέλη Ιωάννου, απεσταλμένο της εφημερίδας «Αθλητική Μακεδονίας-Θράκης», το ένα σοκ διαδέχεται το άλλο.
Χωρίς ίχνος υπερβολής: τα κρεβάτια πρέπει να είχαν πρωτοχρησιμοποιηθεί λίγο μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση… Οι κουβέρτες ήταν σκοροφαγωμένες και σκονισμένες…. Τα σεντόνια πιο βρόμικα απ’ ότι μπορεί να φανταστεί κάποιος… Τα έπιπλα του δωματίου απλά δεν ήταν έπιπλα… Και η τουαλέτα; Αφήστε το καλύτερα…
Την ώρα που σκεφτόμασταν «τι ωραία που θα περάσουμε…», ακούγονται φωνές από δίπλα. Βγαίνουμε από το δωμάτιο και βλέπουμε έναν από τους άνδρες ασφαλείας να συζητά με τον συνάδελφο (σημερινό αντιπρόεδρο της ΕΣΗΕΜΘ), Γιάννη Βοϊτσίδη, απεσταλμένο της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη».
Τι έγινε; Όταν ο Γιάννης μπήκε στην άθλια τουαλέτα του δωματίου αντίκρισε έναν τεράστιο αρουραίο! Η επέμβαση του Ρώσου αστυνομικού ήταν άμεση. Έβγαλε το γκλομπ, έπιασε τον αρουραίο από την ουρά και τον αποτελείωσε, ρίχνοντας τον στην λεκάνη!!! «ΟΚ, νο πρόμπλεμ…» αναφώνησε ο υπεύθυνος ασφαλείας ενώ ο Γιάννης προσπαθούσε να μας εξηγήσει τι είχε συμβεί μόλις λίγο πριν.
Εννοείται ότι ρούχα και αντικείμενα έμειναν στις βαλίτσες, όπως εννοείται ότι φύγαμε τρέχοντας από το -τρόπος του λέγειν…- δωμάτιο. Όπως και οι περισσότεροι, πλην των παικτών που είχαν προπόνηση το απόγευμα και έπρεπε να ξεκουραστούν.
- «Ομάδα» παραγόντων και δημοσιογράφων σε αναμνηστική -υπό διαρκή χιονόπτωση, μήνα Οκτώβριο!- φωτογραφία στο κέντρο της ρωσικής πόλης. Από αριστερά όρθιοι: Γιώργος Τραπεζανίδης, Ντίνος Καραμητρούσης, Γιάννης Βοϊτσίδης, (ο πρόεδρος της ομάδας) Απόστολος Οικονομίδης και (οι σύμβουλοι της ΚΑΕ) Αντώνης Τσαλόπουλος και Μάκης Σαραφίδης. Κάτω, ο γιατρός Μάκης Πολυζώης και ο τότε διευθυντής των γραφείων της ΚΑΕ, Μιχάλης Ανδρεάδης
Όχι, το υπόλοιπο της ημέρας δεν ήταν αδιάφορο. Κάθε άλλο. Ύστερα από μια σύντομη βόλτα στο κέντρο της πόλης, υπό διαρκή χιονόπτωση κι ένα γεύμα για το οποίο είναι αλήθεια πως δεν θυμάμαι τίποτα (μήπως δεν έγινε καν;), σκεφτήκαμε να πάμε μέχρι το γήπεδο που θα φιλοξενούσε τον αγώνα της επόμενης μέρας. Εκεί, λοιπόν, γινόταν ένα παιχνίδι για το εθνικό πρωτάθλημα χόκεϊ επί πάγου! Αντίπαλος της τοπικής CSK VVS Samara ήταν μια ομάδα από το Βλαδιβοστόκ, που ταξίδευε μέρες ολόκληρες για να φτάσει στη Σαμάρα και έμενε στο ξενοδοχείο μας -προφανώς δεν υπήρχε άλλο σε μια πόλη… ενός εκατομμύριου κατοίκων.
Απαραίτητη παρένθεση: η πόλη Σαμάρα, με ονομασία Κουιμπίσεφ από το 1935 μέχρι το 1991, βρίσκεται στη συμβολή των ποταμών Βόλγα και Σαμάρα. Στα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια «κλειστή πόλη», όπως αρκετές άλλες στο αχανές κράτος. Κι αυτό γιατί υπήρχαν εκεί πυρηνικές ερευνητικές εγκαταστάσεις -κάποιοι έκαναν λόγο για πυρηνικά όπλα. Πρόσβαση στην πόλη δεν είχαν ούτε οι Σοβιετικοί πολίτες αν δεν εξασφάλιζαν ειδική άδεια. Για ξένους ούτε λόγος! Η αποστολή του ΠΑΟΚ ήταν η πρώτη μη ρωσική αθλητική αποστολή που βρέθηκε στην πόλη Σαμάρα μετά από δεκαετίες ολόκληρες. Σημείωση: το καλοκαίρι του 2018, μια αλλαγμένη και σύγχρονη πόλη πια, η Σαμάρα θα φιλοξενήσει έξι αγώνες της τελικής φάσης του Μουντιάλ!
Παραμονή του αγώνα, στην προπόνηση της ομάδας σε παγοδρόμιο-γήπεδο μπάσκετ! Από αριστερά: εγώ με μια μπάλα στα χέρια(…), ο «καλοκαιρινός» (με σακάκι όλη μέρα!) Ντίνος Καραμητρούσης, ο πρόεδρος της ΚΑΕ Απόστολος Οικονομίδης (προσαρμοσμένες στις καιρικές συνθήκες με… γούνινο παλτό), ο σύμβουλος Νίκος Ζελομοσίδης (πάντα ευγενής και κομψά ντυμένος) και ο Βαγγέλης Ιωάννου που δεν κρύβει ότι επηρεάζεται από τις χαμηλές θερμοκρασίες!
Η συνέχεια στην ιστορία μας: Από την προπόνηση απουσιάζει ο Μπέρι. Έχει ήδη αρχίσει να μη αισθάνεται καλά και το πρόβλημα επιβεβαιώνεται την επομένη, όταν ο Αμερικανός μένει κλινήρης στο δωμάτιο του και απουσιάζει από τον αγώνα.
Ο Ίβκοβιτς δεν έχει διάθεση να πει πολλά με τους απεσταλμένους, η ομάδα επιστρέφει στο ξενοδοχείο, όπου διαδραματίζεται άλλο ένα αξέχαστο περιστατικό.
Ο Τζον Κόρφας πρόκειται να γίνει πατέρας από στιγμή και στιγμή και αγωνιά. Αίφνης, ένα τηλέφωνο χτυπά και όλοι όσοι είναι εκεί στρέφουν το βλέμμα τους προς το σημείο που ακούγεται ο ήχος. Όμως, η συσκευή βρίσκεται από τη μέσα πλευρά της υποθετικής ρεσεψιόν και δεν υπάρχει κανείς να το σηκώσει! Όταν χτυπά ξανά και ξανά, ο Μιχόπουλος απλώνει το χέρι του και μετά βίας καταφέρνει να το σηκώσει. Η ευχάριστη είδηση έρχεται από τη Θεσσαλονίκη. Η κυρία Κόρφα φέρνει στον κόσμο την κορούλα του ζευγαριού (την 24χρονη σήμερα Πατρίτσια) και ο πανευτυχής Τζον γίνεται για πρώτη φορά «χαζομπαμπάς». Τα πειράγματα δίνουν και παίρνουν και επιτέλους η ατμόσφαιρα αλλάζει προς το καλύτερο. Κάπως έτσι ολοκληρώνεται ένα περιπετειώδες 14ωρο.
Με τον αγαπητό συνάδελφο Ντίνο Καραμητρούση το πρωί της ημέρας του αγώνα στην είσοδο του ξενοδοχείου «Βόλγας», επηρεασμένοι προφανώς και οι δύο από τη δύσκολη βραδιά στα απηρχαιωμένα δωμάτια…
Ολοκληρώνεται; Όχι! Η επιστροφή στο δωμάτιο μας φέρνει αντιμέτωπους ξανά με τα «θέματα διαβίωσης». Είναι αδύνατο να χρησιμοποιήσουμε τα σκεπάσματα και αποφασίζουμε με τον Βαγγέλη να κοιμηθούμε με τα ρούχα! Με μπουφάν αντί για κουβέρτα, με παπούτσια κλπ. Ούτε αυτή η επιλογή βάζει τέλος στα προβλήματα. Όταν σβήνουν τα φώτα, ακούγεται κάθε τόσο και λιγάκι, με αξιοθαύμαστη συχνότητα, ένας συγκεκριμένος ήχος. Πώς κάνει ένα ποντίκι όταν ροκανίζει ξύλινα αντικείμενα; Ακριβώς αυτό! Τα ποντίκια έκαναν «πάρτι» σε κάποιο σημείο του δωματίου κι αυτό ήταν το νεότερο πρόβλημα για μας. Ζήτημα είναι να κοιμηθήκαμε 1-2 ώρες. Λεπτομέρεια: μόλις άναβε το φως, οι ήχοι σταματούσαν! Ή τουλάχιστον έτσι νομίζαμε.
Άυπνοι και αποκαμωμένοι περάσαμε το πρωινό της ημέρας του αγώνα, κάνοντας -αν θυμάμαι καλά- μια βόλτα στις όχθες του Βόλγα με το εντυπωσιακό τοπίο, που παρέπεμπε απευθείας σε μυθιστόρημα του Λέοντα Τολστόι. Αργότερα, στο γήπεδο προσγειωθήκαμε ξανά στην πραγματικότητα.
Η έντονη αίσθηση του παγετού ερχόταν κάτω από το ξύλινο πάτωμα και αιτία ήταν φυσικά η ύπαρξη της πίστας του παγοδρόμιου! Ο ΠΑΟΚ, χωρίς τον άρρωστο Μπέρι και Ρεντζιά (δεν χρησιμοποιήθηκε από τον Ίβκοβιτς), πήρε μια δύσκολη νίκη με 81-77,πριν συντρίψει 101-56 τους Ρώσους στη ρεβάνς της Θεσσαλονίκης. Ήταν, όπως αποδείχθηκε, η αρχή της μεγάλης πορείας που οδήγησε στην κατάκτηση του Κυπέλλου Κόρατς, σχεδόν έξι μήνες αργότερα στην Τεργέστη (στις 16 Μαρτίου 2018 συμπληρώνονται 24 χρόνια από τη βραδιά που ο ΠΑΟΚ πανηγύρισε το δεύτερο ευρωπαϊκό κύπελλο της ιστορίας του).
Οι εκκλησίες της περιοχής βανδαλίστηκαν σε απίστευτο βαθμό αμέσως μετά την πτώση του κομμουνισμού…
Ένα τέτοιο ταξίδι ήταν αδύνατο να μην έχει και… ανάλογο τέλος. Μετά τη νίκη, όλοι θέλουν να φτάσουν στη Θεσσαλονίκη μια ώρα αρχύτερα! Κάνουν ότι μπορούν γι’ αυτό μέχρι που η αποστολή φτάνει στο ερημωμένο τοπικό αεροδρόμιο Κούρουμοτς για την πτήση τσάρτερ της επιστροφής -με το ίδιο ρωσικό πλήρωμα και «προληπτικά» μέτρα από την πλευρά της ομάδας. Η διαδικασία ξεκινά ομαλά στον έλεγχο αποσκευών και όλα δείχνουν πως είναι ζήτημα λεπτών να αρχίσει η επιβίβαση στο αεροπλάνο. Αμ δε!
Οι Ρώσοι τελωνειακοί εντοπίζουν… μέταλλο σε μια από τις βαλίτσες και αμέσως μετά ανασύρουν μια όμορφη εκκλησιαστική εικόνα, της οποίας ο κάτοχος «ξέχασε» να δηλώσει. Αυτό είναι! Ο έλεγχος γίνεται εξονυχιστικός. Για όλους και για όλα. Ακόμη και για τα κιβώτια με το υλικό της ομάδας. Εντοπίζονται άλλες 2-3 «ξεχασμένες» εικόνες, που κατάσχονται διότι θεωρείται πως ανήκαν σε εκκλησίες της περιοχής και ότι πουλήθηκαν παρανόμως.
Προκαλείται μεγάλη καθυστέρηση και τα νεύρα του Ίβκοβιτς γίνονται… τσατάλια. Οι Ρώσοι δείχνουν ακόμη πιο σχολαστικοί και ο εκνευρισμός ξεπερνά κάθε όριο. Όταν ο έλεγχος και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες ολοκληρώνονται, η ώρα έχει πάει μία τα μεσάνυχτα. Ανθρώπινες σκιές παίρνουν τον δρόμο για το αεροπλάνο, που περιμένει ώρες ολόκληρες στην άδεια πίστα.
Η πτήση της επιστροφής σημαδεύεται από την απόλυτη σιωπή. Ούτε κιχ δεν ακούγεται το επόμενο τρίωρο. Το ίδιο «σιωπηλή» είναι και η άφιξη της αποστολής στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, λίγες ώρες πριν αρχίσει η στρατιωτική παρέλαση στην παραλιακή λεωφόρο της πόλης, την οποία όσοι γύρισαν από τη μακρινή Σαμάρα είδαν στα… όνειρά τους.
Το ξενοδοχείο «Βόλγας» σήμερα. Δεν είναι πεντάστερο αλλά δεν έχει και καμία σχέση με το 1993…
